Umowa ustna jest nieodłącznym elementem życia w społeczeństwie — zawieramy ją niemal każdego dnia. Czasem dotyczy jednak naprawdę poważnych zobowiązań, dużych kwot pieniędzy, znacznego majątku itp. Dowiedz się, co o umowie ustnej mówi Kodeks cywilny, czy umowa ustna jest wiążąca, co grozi za niedotrzymanie umowy ustnej i jak udowodnić jej zawarcie.
Umowa ustna — co to za rodzaj umowy?
Jak sama nazwa wskazuje umowa ustna to rodzaj umowy zawierany podczas rozmowy i bez stosowania jakiegokolwiek pisma czy dokumentu elektronicznego regulującego wzajemne zobowiązania. Umowa ustna to rozmowa, w której strony ustalają zasady i cele współpracy oraz zobowiązują się do ich przestrzegania i wypełnienia. Umowy ustne są nieodłącznym elementem codzienności.
Wszyscy zawieramy je podczas robienia najprostszych zakupów. Przecież ustnie ustalamy ze sprzedawcą, że zapłacimy określoną kwotę za otrzymanie konkretnego produktu, a potem to robimy. Umową ustną jest nawet porozumienie dwóch sąsiadek, które podlewają sobie wzajemnie kwiaty w mieszkaniach podczas swoich nieobecności.
Umowa ustna — Kodeks cywilny i jego regulacje
Za zasadność funkcjonowania umów ustnych odpowiadają artykuł 60. i 353. Kodeksu cywilnego. Zapewniają one swobodę wyboru sposobu, w jaki dwie strony chcą zawrzeć umowę. Umową tą jest zgodne wyrażenie woli obu stron, które prowadzi do powstania określonych czynności prawnych. Umową może być zatem, mniej lub bardziej formalne, pismo, akt notarialny, dokument elektroniczny czy też właśnie rozmowa i np. uściśnięcie dłoni na znak porozumienia.
Przy zawieraniu umowy ustnej trzeba jednak pamiętać o kilku kwestiach. Treść wzajemnego zobowiązania musi być zrozumiała i nie budzić żadnych wątpliwości. Nie mogą też zachodzić żadne przeszkody uniemożliwiające wypełnienie postanowień umowy. Wspomniane wcześniej sąsiadki, które ustnie ustają, że będą podlewać wzajemnie swoje kwiaty, nie mogą zawrzeć takiej umowy, jeśli np. jedna z nich mieszka na drugim piętrze, a kobieta z parteru ma złamaną nogę i nie da rady dojść do mieszkania koleżanki, a tym samym nie spełni takiego zobowiązania.
Co więcej, treść umowy ustnej, ani to do czego ma ona prowadzić, nie mogą być sprzeczne z postanowieniami Kodeksu cywilnego oraz ogólnymi zasadami współżycia społecznego. Dwóch kolegów nie może zawrzeć umowy ustnej, polegającej na tym, że jeden podwiezie drugiego do sklepu i będzie na niego czekał, aż ten skończy dokonywać tam rabunku.
Kodeks cywilny zapewnia dużą dowolność w sposobie zawierania umów, ale jasno określa też konkretne, wzajemne zobowiązania, które trzeba zawrzeć w formie pisemnej, bo inaczej są one nieważne. Zatem nie każda umowa, aby była wiążąca, może być umową ustną. Niektóre muszą być nie tylko spisane, ale nawet przyjąć formę aktu notarialnego. Przykładowo umowa leasingu musi być zawarta na piśmie, a wszelkie małżeńskie umowy majątkowe wymagają pośrednictwa notariusza.
Polecamy: Jak przebiega kontrola PIP?
Czy umowa ustna jest wiążąca?
Umowa ustna jest jak najbardziej wiążącą umową, jeśli spełnia kryteria zawarte w Kodeksie cywilnym, czyli:
- Jej treść jest sformułowana w niebudzący żadnych wątpliwości i w pełni zrozumiały sposób, co do kształtu wzajemnych zobowiązań i sposobów ich realizacji.
- Treść umowy lub jej cel nie są sprzeczne z ustawą, ani nie godzą w ogólnie przyjęte zasady współżycia społecznego.
- Umowa nie dotyczy zobowiązań, które, pod rygorem nieważności, muszą być zawarte w sposób pisemny czy notarialny. Spisana obligatoryjnie musi być np. umowa sprzedaży nieruchomości. Takie umowy wymienia Kodeks cywilny.
Umowa ustna — jak udowodnić jej zawarcie?
Pomimo że w świetle prawa umowa ustna może być wiążąca, jeśli bardzo zależy nam na wywiązaniu się z niej także drugiej strony lub umowa ta dotyczy znacznych kwot, sporego majątku, poważnych spraw itd., zawsze warto zastosować jej pisemną i rzetelną wersję. Wszystko dlatego, że jeśli druga strona się tego wypiera, to na ogół bardzo ciężko udowodnić, że umowa ustna została zawarta i, że ktoś nie dopełnił swoich zobowiązań.
Nawet jeśli dojdzie do postępowania sądowego, rzadko dochodzi do przesłuchania obu stron umowy ustnej lub ewentualnych świadków jej zawarcia. To podstawowa wada, jaką niesie ze sobą umowa ustna. Jak udowodnić, że ktoś nie dotrzymał jej postanowień? Warto znaleźć wszelkie materiały, które, chociażby sugerują, że umowa została zawarta. Może to być np. SMS związany z treścią umowy ustnej, e-mail, potwierdzenie wykonania przelewu itp. Potem należy znaleźć dobrego radcę prawnego i wystąpić na drogę sądową.
Co grozi za niedotrzymanie umowy ustnej?
Jeśli uda się wyegzekwować swoje prawa w sądzie, tym co grozi za niedotrzymanie umowy ustnej, jest najczęściej konieczność wypłacenia odszkodowania pokrzywdzonej stronie lub sądowy nakaz wypełnienia swoich należności wynikłych z zawartej umowy ustnej. Wysokość odszkodowania, które zasądzi sędzia, może być różne i zależy od wszystkich okoliczności danej sprawy.
Sąd weźmie pod uwagę m.in. koszty wynikłe z niedotrzymania zobowiązania jednej ze stron, ale również np. powstały stres poszkodowanego. Spory związane z zawieraniem ustnych zobowiązań toczą się na drodze postępowania cywilnego. Niekiedy jednak kara za niedotrzymanie umowy ustnej przechodzi nawet w odpowiedzialność karną, czyli niedotrzymanie postanowień umowy jest rozpatrywane jako przestępstwo, a to może nieść ze sobą już dużo poważniejsze konsekwencje niż np. sama wypłata stosownego odszkodowania.
Dzieje się tak, np. gdy jedna ze stron zawartej umowy dopuściła się oszustwa i celowo wprowadziła niedoszłego partnera umowy w błąd, tylko po to, aby osiągnąć jakąś korzyść majątkową. Innym przypadkiem jest np. celowe niedotrzymywanie różnych zobowiązań handlowych albo wprowadzanie innych w błąd, co do zamiarów biznesowych. Wówczas mowa o przestępie gospodarczym.
0
0
