Wszyscy zdajemy sobie sprawę z istnienia zasad BHP, jednak trudno nam sobie je przypomnieć w konkretnej sytuacji. Jeśli czujemy, że w naszej pracy przekraczane są normy dźwigania, albo jesteśmy pracodawcami, koniecznie przeczytajmy poniższy artykuł! Dowiemy się z niego, jakie przepisy powinny obowiązywać w naszym zakładzie pracy.
Normy dźwigania: co to?
Normy dźwigania w pracy są ściśle regulowane przez ustawę wprowadzoną przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej dotyczącej bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych. Zostały one tworzone w oparciu o wiek, płeć i inne czynniki. Specjaliści ustanowili maksymalne ciężary, które mogą podnosić pracownicy, a które nie spowodują u nich powstania uszczerbku na zdrowiu.
Obowiązki spoczywające na pracodawcy
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra, pracodawca powinien dążyć do wyeliminowania ręcznych prac transportowych na stanowiskach pracy. Jeśli jest to jednak niemożliwe, transport ręczny powinien być jak najmniej uciążliwy dla zdrowia pracowników. Pracodawca jest jednocześnie zobowiązany do zapewnienia swoim podwładnym i pozwolenie na stosowanie odpowiedniego sprzętu pomocniczego oraz środków ochrony indywidualnej.
Czego nie wolno przenosić?
Aby odpowiedzieć sobie na to pytanie, musimy zajrzeć do §19 i § 20 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym. Możemy tutaj przeczytać:
„Niedopuszczalne jest przenoszone przez jednego pracownika materiałów ciekłych – gorących, żrących albo o właściwościach szkodliwych dla zdrowia, których masa wraz z naczyniem i uchwytem przekracza 25 kilogramów dla mężczyzn i 10 kilogramów dla kobiet. Balony szklane z kwasami lub innymi cieczami żrącymi powinny być przewożone na specjalnych wózkach”.
Jak wygląda cała organizacja i metody prac związanych z ręcznym przemieszczaniem materiałów mogących stwarzać zagrożenia w związku z ich właściwościami? Kluczowe staje się eliminowanie lub ograniczanie tego zagrożenia.
Normy dźwigania a praca zespołowa
Warto tutaj zauważyć, że przenoszenie ciężarów wymaga często pracy zespołowej. Należy w takim wypadku zadbać, żeby waga danego towaru była równomiernie rozłożona pomiędzy wszystkich pracowników. Do reguły tej stosujemy się, gdy ciężar przekracza 30 kilogramów i jego długość jest większa niż 4 metry. Pracowników należy dobrać pod kątem zbliżonego wzrostu i możliwości fizycznych. Przenoszenie takiego ciężaru powinno też odbywać się pod nadzorem pracownika doświadczonego w organizacji pracy.
O co musi zadbać pracodawca?
Pracodawcy powinni również pamiętać, że niedopuszczalne jest zespołowe ręczne przemieszczanie przedmiotów na odległość przekraczającą 25 metrów lub o masie przekraczającej 500 kilogramów dla mężczyzn i 200 kilogramów dla kobiet. Musi on też zadbać o odpowiednie wyposażenie urządzeń do transportu pionowego, takich jak: łańcuchy, liny, haki, bębny. odpowiednie oświetlenie itp.
Kiedy mowa o osobach pracujących w trybie stałym, ciężar musi być rozłożony tak, żeby na każdego z pracowników przypadało maksymalnie 25 kilogramów. Podczas prac dorywczych ciężar ten nie może być większy niż 42 kilogramy.
Zgodnie z przepisami, wyjątkowo ciężkie przedmioty lub konieczność przeniesienia ich na dystans dłuższy niż 25 metrów wymaga też skorzystania z urządzeń zastępujących czynnik ludzki.
Normy dźwigania dla mężczyzn
W przypadku mężczyzn normy dźwigania zostały wyznaczone na poziomie 30 kg przy pracy stałej. Ważny jest przy tym charakter pracy – pracownik może maksymalnie ten ciężar przenosić przez dystans do 25 metrów. Natomiast w przypadku pracy dorywczej dopuszcza się do przenoszenia ładunków o wadze 50 kg.
Normy dźwigania dla kobiet
Oczywiście dla kobiet normy dźwigania w pracy są o wiele niższe. Wynika to z zupełnie innej budowy ciała kobiet, które najczęściej mają mniejszą zawartość tkanki mięśniowej i mniejszą wydolność fizyczną. Jednocześnie te mniejsze normy i łagodniejsze traktowanie nie stanowi zaprzeczenia równego traktowania kobiet i mężczyzn w pracy. O jakich normach mowa?
Kobiety mogą dźwigać:
- 12 kg przy pracy stałej i na dystansie do 25 metrów,
- 20 kg przy pracy dorywczej.
Normy dźwigania dla młodocianych
Przepisy BHP regulują również kwestię wykorzystania pracowników młodocianych do przenoszenia ładunków. W ich wypadku na pracodawcę nałożono dodatkowe ograniczenia. Masa przedmiotów podnoszonych w wypadku jednego pracownika młodocianego wynosi maksymalnie 12 kilogramów w przypadku chłopców oraz 8 kilogramów w przypadku dziewczyn.
W pracy dorywczej z kolei chłopcy mogą podjąć się ręcznego przemieszczania przedmiotów o wadze maksymalnie 20 kilogramów, a dziewczyny 14 kilogramów.
Mamy tutaj również do czynienia z pojęciem obciążenia powtarzalnego, które ma podobny charakter do pracy stałej.
Normy dźwigania dla osób niepełnosprawnych
Niepełnosprawność jest wyjątkowo szerokim pojęciem i może wynikać z różnych schorzeń, również tych niezwiązanych z fizycznością człowieka. Z tego względu normy dźwigania w pracy takich osób nie zostały dodatkowo zdefiniowane w przepisach.
Odpowiedzialność za dobrostan swoich pracowników spada więc na samych pracodawców oraz na lekarzu medycyny pracy, który powinien zostać poinformowany o wszelkich ogólnych i szkodliwych czynnikach. Lekarz powinien przeanalizować warunki pracy, orzeczenia o niepełnosprawności i wyniki przeprowadzonych badań. Na podstawie tego wyda on decyzje o możliwości podjęcia zatrudnienia. Co więcej, lekarz medycyny pracy ma też możliwość określenia czasu pracy i szczególnych jej warunków, które miałyby być świadczone przez osobę z daną niepełnosprawnością.
Czy mam zmienić pracę?
Gdy osoba z niepełnosprawnościami posiada zastrzeżenia w odniesieniu do wykonywanej pracy, powinna wszelkie wątpliwości skonsultować z pracodawcą. Zwykle wystarczy krótka, rzeczowa rozmowa by zmienić sposób lub zakres wykonywania obowiązków. Jeśli jednak do niej nie dojdzie, osoby niepełnosprawne powinny rozważyć możliwość zmiany zatrudnienia na takie, które nie będzie pogarszało ich stanu zdrowia.